Аширов Одилжон Нажимович – O’zLiDeP Шайхонтоҳур туман Кенгаши раиси, Халқ депутатлари Шайхонтоҳур туман Кенгаши депутати. 1966 йилда Тошкент шаҳрида таваллуд топган. 1984 йилда 84-умумтаълим мактабини битирган. 1996 йилда Тошкент давлат молия институтини, 2009 йилда эса Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат ва жамият қурилиши академиясини тамомлади. Депутатлик фаолиятини 2005 йилда Халқ депутатлари Тошкент шаҳар Кенгаши депутати сифатида бошлаган. 2010-2015 йиллар давомида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси депутати бўлган. 2017 йилдан ҳозирги вақтга қадар эса Халқ депутатлари Шайхонтоҳур туман Кенгаши депутати, шу билан бирга, O’zLiDeP Шайхонтоҳур туман Кенгаши раиси сифатида фаолият юритиб келмоқда. Оилали, 5 нафар фарзанди бор.
– Одил ака, билишимизча, сиз кўп фарзандли оддий ишчи оиласида таваллуд топгансиз…
– Мен пойтахтимизнинг Шайхонтоҳур туманида жойлашган “Камолон” маҳалласида улғайдим. Ота-онам оддий инсонлар эди. Оилада 4 ўғил, икки қиз эдик. Болалик даврларим оғир кечган. Отам бир ўзлари 8 жонни едириб-ичиришлари, кийинтиришлари керак эди. Ўша пайтлар ёш эдим, рўзғор ташвишини яхши англамасдим. Энди ёшим улғайиб, оилали, бола-чақали бўлиб, отамнинг ўша пайтлардаги аҳволини яхши англаяпман. Аммо унда бола эканмиз, янги кийим олиб беришса, икки кунда йиртиб келардик, ёки янги оёқ кийим билан копток тепиб, яроқсиз ҳолга келтирардик. Йиллар ўтиб улғайдим, мактабни ҳам битирдим. Ҳарбий хизматни Украина давлатида ўтаганман. Йигитлик бурчимни ўтаб қайтганимдан сўнг, ҳунар ўрганиш мақсадида автомобиль тузатадиган устага шогирдликка тушганман. У пайтлар машиналарга эҳтиёт қисмлар йўқ, ўзимиз қўлбола тарзда эҳтиёт қисмларни ясаб, автомобилларни тузатардик. Ҳозирги усталарга жуда осон: “Мана бу эҳтиёт қисмни алмаштиринг”, — дейди тамом. Биз эса бузилган эҳтиёт қисмларни ўзимиз ясашимизга тўғри келарди. Аммо, кейинчалик ҳунар ўз йўлига, барибир ўқиб олий маълумотли бўлиш кераклигини тушуниб етдим. 1992 йилда Тошкент молия институтига ўқишга кириб, 1996 йилда муваффақиятли тамомладим.
– Депутат бўлиш фикри қаердан пайдо бўлди?
– Тадбиркорлик билан шуғулланиб юрган пайтларим, Ўзбекистон Либерал демократик партияси ташкил этилаётгани, мен ҳам тадбиркор сифатида ҳужжатларимни топширишим мумкинлиги ҳақида айтишди. Ҳужжатларимни топширганимдан сўнг, орадан озгина вақт ўтиб, суҳбатга чақиришди. Суҳбатдан сўнг: “Сиз бизга тўғри келдингиз, партияга раис бўласиз”, — деб айтишди. Аввалига, қандай эпларканман, деб иккиландим. Аммо кейинчалик, ишга киришиб кетганимдан сўнг, жамоатчилик ишларига қизиқиб қолдим. Партияни тарғиб қилиб, маҳалла, корхона, ташкилот, муассасаларгача бордим. Мақсад – аҳоли ўртасида тадбиркорликни ривожлантириш эди.
Биласизми, ҳар бир ҳудуднинг ўзига хос жиҳатлари бор. Масалан, Сергели, Бектемир туманлари саноатлашган ҳудудлар ҳисобланади, аммо Шайхонтоҳур туманида саноат йўқ. Бу туманда тадбиркорлик фаолияти асосан, маиший хизмат кўрсатиш соҳаси билан боғлиқ. Аҳолини тадбиркорликка жалб қилар экансиз, шу жиҳатларни эътиборга олиш лозим бўлади.
Шу орада маҳаллий кенгашга сайловлар бошланди. Партия менга ишонч билдираётганини ва сайловга номзодимни қўйишим кераклигини айтишди. Сайловда ғолиб чиқиб, Халқ депутатлари Тошкент шаҳар Кенгаши депутати сифатида фаолиятимни бошлаганман. Шундан сўнг, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати бўлдим ва ҳозирда Халқ депутатлари Шайхонтоҳур туман Кенгаши депутати сифатида фаолиятимни давом эттираяпман. 2005 йилда депутатлик фаолиятимни бошлаган бўлсам, мана 18 йилдан буён халқ хизматидаман. Шу пайтгача ёрдам сўраб келган ҳеч бир фуқарони ноумид қайтармаганман, ҳатто у менинг округимдан бўлмаса ҳам. Ҳамшаҳарларимнинг корига яраётганимдан, уларнинг турмуш даражасини оширишга ҳисса қўшаётганимдан мамнунман ва бу асло муболаға эмас.
– Сиз депутат сифатида референдумолди тарғибот тадбирларида иштирок этиб келяпсиз. Ушбу сиёсий жараёнга юртдошларимизнинг муносабати қандай бўляпти?
– Энг кўп берилган саволлардан бири – бу нима учун Конституцияга ўзгартириш киритиш кераклиги ҳақидаги савол бўлди. Бунда бир нарсани яхши англаш лозим, Конституция 1992 йилда қабул қилинган бўлса, орадан 31 йил вақт ўтди. Ўша йили туғилган гўдак, бугун мустақил шаҳсга айланди. Бу вақт оралиғида қанча ўзгаришлар, ислоҳотлар амалга оширилди. Илм-фан, техника ривожланди, дунё стандартлари ўзгарди. Масалан, Бош қомусимиз қабул қилинган вақтда бизда интернет, ахборот коммуникация технологиялари ҳали ривожланмаган эди. Янгиланаётган Конституцияда эса Интернетдан фойдаланишни таъминлаш давлатнинг мажбурияти сифатида белгиланмоқда.
– Депутат сифатида сизга маъқул бўлган ўзгартириш ва қўшимчалар ҳақида ҳам тўхталиб ўтсангиз.
– Шахсан менга маъқул бўлган ўзгартиришлардан бири – бу депутатлар олдида ҳокимларнинг ҳисобдорлиги ортаётганлигидир. Барчамизга маълумки, ҳозирги тартибга кўра, маҳаллий Кенгашларга ҳокимлар бошчилик қилади. Яъни, айнан бир лавозимдаги шахс ўзига ўзи ҳисобот бериб, ўзи қарор қабул қилади. Бу эса кўпгина жойларда одамларнинг эътирозларига сабаб бўлаётган эди. Янгиланаётган Конституцияга мувофиқ, энди маҳаллий Кенгашларга ҳоким бошчилик қилмайди. Балки депутатлар ўзининг ичидан сайланган раис орқали Кенгашни бошқаради. Шу билан биргаликда, ҳокимларнинг фаолиятига ҳам баҳо бериб боради. Бу Конституциявий норма сифатида белгилаб қўйилмоқда.
Бундан ташқари, сўнгги йилларда жамиятда шаклланган сўз эркинлиги, жамоатчилик назорати каби тушунчалар илк бор Бош қомусимизда норма сифатида акс эттирилмоқда. Хусусан, янги таҳрирдаги Конституциянинг 148-моддасида Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджетини шакллантириш ҳамда ижро этиш тартиб-таомиллари очиқлик ва шаффофлик принциплари асосида амалга оширилиши, фуқаролар ва фуқаролик жамияти институтлари Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетининг шакллантирилиши ҳамда ижро этилиши устидан жамоатчилик назоратини амалга ошириши белгилаб қўйилмоқда. Яъни фуқароларнинг ҳамда фуқаролик жамияти институтларининг бюджет жараёнида иштирок этиш тартиби ва шакллари илк бор қонун билан белгиланяпти. Бу эса, жамиятимизда ушбу институт фаолияти янада такомиллашиши, фуқароларимиз бюджет жараёнининг ҳар бир босқичида фаол иштирок этиши янада кенгайишига хизмат қилади. Натижада ҳар бир ажратилган маблағ вақтида ва ўз жойида самарали ишлатилиши таъминланади.
Шу билан бирга, жойларда жамоатчилик назоратини таъминлашда муҳим бўғин бўлган маҳаллий Кенгаш депутатларининг ҳам бу борадаги ваколатлари кенгайтирилмоқда. 122-моддада Халқ депутатлари Кенгашларига тегишли маҳаллий бюджетларни кўриб чиқиш ва қабул қилиш, уларнинг ижро этилиши устидан назоратни амалга ошириш ҳуқуқи берилмоқда.
Хулоса қилиб айтганда, эндиликда Давлат бюджетининг қабул қилинишидан тортиб унинг сарфланишигача бўлган жараён бевосита фуқароларимиз иштирокида жамоатчилик назорати тартибида кузатиб борилади. Бунинг учун мамлакатнинг бутун ҳудудида олий юридик кучга эга, тўғридан-тўғри амал қиладиган ва ягона ҳуқуқий маконнинг асосини ташкил қилувчи ҳуқуқий асос яратиб берилмоқда.
Мен барча юртдошларимизни ушбу муҳим сиёсий жараёнга бефарқ бўлмасликка ва референдумда фаол иштирок этишга чақириб қоламан.
Шоҳида Зуфарова суҳбатлашди
